Jaguar XJ-S – poradnik kupującego

Na pierwszej prasowej prezentacji modelu XJ-S na Jaguara spadła lawina krytyki. Po wycofaniu E-Type’a firma miała czelność, by zaoferować klientom coś innego. Po wielu latach w cieniu wielkiego poprzednika XJ-S wreszcie zaczął być doceniany, ale kupno dobrego egzemplarza nie jest łatwe.

Antoni Walkowski
JAGUAR XJ-S @Newspress
Jaguar XJ-S – WERSJE, SILNIKI
Początkowo XJ-S był dostępny z wtryskowym silnikiem V12 o pojemności 5,3 litra i mocy 289 KM. Kupujący wybierali między ręczną, 4-biegową skrzynią Moss lub trzybiegowym automatem Borg Warner Model 12. Począwszy od 1977 roku jedyną dostępną z V12 skrzynią był pochodzący od General Motors 3-biegowy automat typu Turbo Hydramatic 400. W 1981 roku wraz z 2. serią XJ-S zadebiutował silnik V12 oznaczony literami HE (High Efficiency) o wyższej mocy i niższym zużyciu paliwa. Dwa lata później do oferty dołączył też długo wyczekiwany, sześciocylindrowy motor 3.6 typu AJ6, początkowo dostępny z 5-biegową skrzynią ręczną Getrag 265, a od 1987 roku także z 4-biegowym automatem ZF 4HP22. Wprowadzono również model XJ-SC ze zdejmowanym dachem i sztywnym pałąkiem podobnym do patentu z Triumpha Stag. W latach 1986-88 w USA oferowano dwumiejscowy kabriolet przerabiany na zlecenie Jaguara przez amerykańską firmę Hess & Eisenhardt. W 1988 roku zastąpił go kabriolet produkowany przez fabrykę Jaguara. W tym samym czasie firma wprowadziła usportowioną wersję XJR-S z silnikiem 5.3 (318 KM), a od września 1989 r. z motorem 6.0 (334 KM), oba ze skrzynią TH400. Łącznie powstało 837 sztuk XJR-S, w tym jedynie 50 kabrioletów. Po przejęciu przez Forda w 1991 roku oraz wprowadzeniu 3. serii, nazwę modelu zapisywano jako XJS (bez myślnika). Nowością był 4-litrowy silnik AJ6, w kwietniu 1994 roku zastąpiony wzmocnionym do 241 KM typem AJ16. Sprzężono go z nowszym automatem ZF 4HP24E. Z kolei silnik V12 rozwiercono do pojemności 6.0, podobnie jak w XJR-S. Spięto go ze skrzynią GM typu 4L80E. Począwszy od 1982 brytyjska firma Lynx oferowała przeróbkę XJ-S na shooting brake o nazwie Eventer. Powstało jedynie 67 sztuk. Z kolei Lister Cars przygotował program kompleksowych modyfikacji modelu XJ-S. Podstawowa wersja miała 496 KM, a najmocniejsza 603. Wyprodukowano 90 egzemplarzy. Najdroższymi pojazdami fabrycznymi są limitowane odmiany Celebration i Le Mans z samego końca produkcji. 3.6, R6, wtrysk, 221 KM (XJ-S S2 1983-1991) 4.0, R6, wtrysk, 225 KM (XJS S3 1991-1994) 4.0, R6, wtrysk, 241 KM (XJS S3 1994-1996) 5.3, V12, wtrysk, 289 KM (XJ-S S1 1975-1981) 5.3 HE, V12, wtrysk, 295 KM (XJ-S S2 1981-1992) 5.3 HE, V12, wtrysk, 318 KM (XJR-S 1988-1989) 6.0 HE, V12, wtrysk, 334 KM (XJR-S 1989-1993) 6.0 HE, V12, wtrysk, 322 KM (XJS S3 1992-1995)
JAGUAR XJ-S – CENY W POLSCE I ZA GRANICĄ
W Polsce prawie połowa dostępnych egzemplarzy XJ-S pochodzi z Europy, a reszta przybyła z USA. Większość stanowią auta 2. serii (lata 1981-1991) wyposażone w silnik V12, ale zdarzają się też sześciocylindrowe serie 2. i 3. Zdecydowanie najrzadsze są wozy 1. serii, a tych z ręczną skrzynią po prostu nie ma. Ceny wahają się od niespełna 30 tys. zł za auta jeżdżące, ale do poprawek, po 90-100 tys. za najładniejsze egzemplarze (najczęściej z importu z USA, ze znikomym przebiegiem). Pierwsze XJ-S stanowią rzadkość także na rynkach zachodnich, to jedynie ułamek oferty serwisów ogłoszeniowych. Wozy 2. serii są znacznie bardziej liczne, a ceny kształtują się podobnie do polskich, choć najpiękniejsze, w pełni oryginalne egzemplarze osiągają okolice 40 tys. euro. Auta w stanie „nówka” (z przebiegiem poniżej 25 tys. km) to nierzadko nawet ponad 60 tys. W przypadku tego modelu naprawdę warto zainwestować w egzemplarz w jak najlepszym stanie, dlatego zdecydowanie odradzamy zakupy z dolnej połowy rynkowych ofert.
JAGUAR XJ-S – Części zamienne
W Polsce części do modelu XJ-S importuje kilka specjalistycznych firm. Dostępne są wszystkie elementy niezbędne do obsługi auta, a także części karoserii i układu elektrycznego. Filtr oleju kosztuje 40 zł, pióro wycieraczki 100 zł, pompa oleju 600 zł, przednie klocki hamulcowe 150-200 zł, sonda Lambda od 550 do 350 zł, a klosz lampy tylnej 800 zł (nowy), a od 200 zł używane.
JAGUAR XJ-S (1975) – DANE TECHNICZNE
LATA PRODUKCJI   
1975-1996
Wyprodukowano
115 413 szt. wszystkich wersji
Masa własna
1681 kg
 Rozstaw osi/długość
2621 mm/4864 mm
Prędkość maksymalna
246 km/h
Zużycie paliwa  
ok. 16 l/100 km
JAGUAR XJ-S – JEŚLI NIE XJ-S, TO...
1. Mercedes-Benz R107/C107 Standard w segmencie luksusowych coupé i kabrioletów lat 70. i 80. Szeroka paleta silników i wysoka jakość wykonania to jego niewątpliwe zalety, ale ciężko się takim wyróżnić na zlocie albo na targach. 2. Porsche 928 Przetrwało w produkcji prawie tak długo jak XJ-S. Ultranowoczesne granturismo było absolutnym przełomem dla Porsche. Ceny dobrych egzemplarzy szybko rosną, więc warto się pospieszyć z zakupem. 3. Ferrari 365 GT4/400 Automatic/400GT/400i/412 Produkowane w śladowych ilościach (po kilkaset sztuk każdego modelu) jeszcze niedawno było pogardzane jak Mondial. Z biegiem lat rodzina ta zyskuje coraz większy szacunek. Zakup dla odważnych... albo tych z grubym portfelem.
JAGUAR XJ-S – NADWOZIE/WNĘTRZE
Samochody 1. serii, produkowane jeszcze pod zarządem British Leyland, są gorzej wykonane od późniejszych egzemplarzy. Najrzadszy podwariant spośród 15 tys. sztuk stanowią wczesne V12 z ręczną skrzynią, których powstało mniej niż tysiąc. Począwszy od roku 1982, jakość wykonania stopniowo się poprawiała, a najlepsze egzemplarze stanowią roczniki od 1984 w górę, gdy firmę Jaguar sprywatyzowano. Zasada jest prosta – im XJ-S jest młodszy, tym lepiej go wykonano.
W XJ-S gnije niemal wszystko: klosze reflektorów, mocowania zderzaków, przednia belka, mocowania wahaczy, podłoga kabiny i bagażnika (zwłaszcza wokół mocowania akumulatora), przednie podszybie, drzwi (przez uszkodzone uszczelki szyb bocznych), tylne nadkola i podstawa słupka C. Ważny jest stan zderzaków – nowe, oryginalne są niedostępne, a używane trudno dostać w dobrym stanie.
Większość elementów kabiny jest dostępna na rynku wtórnym, ale niektóre (zwłaszcza te z najwcześniejszych aut) występują wyłącznie jako wyciągane z aut na części. Większość przekaźników i przełączników produkowała firma Lucas. Angielskie dowcipy o "władcy ciemności" i ciepłym piwie nie wzięły się znikąd, dlatego warto skontrolować stan komputera pokładowego, systemu ABS, klimatyzacji itp. jeszcze przed zakupem auta. Gdy z kabiny dochodzi charakterystyczny swąd wilgoci i zgnilizny, a wykładzina pod fotelami kierowcy i pasażera jest mokra oraz ma odbarwienia od rdzy i/lub pleśni, wówczas należy poszukać innego auta. Kanaliki odpływowe często się zatykają, co prowadzi do raptownej degradacji wnętrza i elektryki. Kontrola ich stanu jest koniecznością.
JAGUAR XJ-S @Newspress
JAGUAR XJ-S – Napęd
Wbrew historiom o nocnych koszmarach mechaników wszystkie odmiany silników w XJ-S są solidne i długowieczne, ale pod warunkiem odpowiedniego utrzymania. Przykładowo, w motorze V12 należy wymieniać olej co ok. 5 tys. km albo co pół roku (specjaliści rekomendują stosowanie oleju syntetycznego), olej przekładniowy co rok, a płyn chłodniczy co dwa lata. Wymiana tylnych świec zapłonowych w V12 wymaga wielogodzinnej walki z istnym gąszczem przewodów podciśnienia, przez co w wielu autach ich po prostu nie wymieniano. We wszystkich wariantach V12 jest bardzo ciasno pod maską, a mnogość gumowych węży i kabli przyprawia o zawrót głowy. Warto więc dokonywać prewencyjnych wymian, kiedy to tylko możliwe. Dobrze utrzymany motor V12 odwdzięczy się długoletnią, bezproblemową służbą, ale za cenę wysokiego zużycia paliwa – nawet dobrze wystrojony układ wtryskowy marki Lucas (produkowany na licencji Bosch D-Jetronic) nie uczyni cudów, bo "dwunastka" średnio spali około 16 litrów na 100 km w cyklu mieszanym.
Silniki sześciocylindrowe są równie trwałe, acz ich utrzymanie jest z oczywistych względów prostsze, a miejsca pod maską jest znacznie więcej. Ponadto legitymują się niższym spalaniem, a XJ-S weń wyposażone lepiej się prowadzą niż auta z V12 pod maską z racji na korzystniejsze wyważenie i niższą masę. Zarówno w AJ6, jak i w późniejszym AJ16 uszczelki kolektorów wydechowych zwykle pękają przy przebiegach powyżej 75 tys. km. Skrzynie nie wymagają nadmiernej uwagi – automaty General Motors są trwałe i wytrzymałe, podobnie jak ręczne przekładnie Getrag oraz "eniuchy" ZF w autach sześciocylindrowych. Wspólną cechą wszystkich silników jest przeciętna trwałość układu chłodzenia. Chłodnicę należy wymieniać raz na 7-8 lat, w innym wypadku autu grozi przegrzanie przy pierwszej okazji. Ponadto sprzęgła wiskotyczne są mało trwałe, a nadchodzącą awarię można rozpoznać po charakterystycznym "piszczeniu" w chwili włączenia wiatraka chłodnicy. Nikomu nie życzymy ujrzenia rachunku za wymianę uszczelek głowicy w motorze V12.
JAGUAR XJ-S – PODWOZIE
Kluczowym elementem inspekcji każdego XJ-S jest stan zawieszenia. Czy przednia belka jest przerdzewiała, a punkty mocowania wahaczy uszkodzone? Nierówne zużycie przednich opon może oznaczać drogą i pracochłonną naprawę. Rdza może występować przy mocowaniach pasów bezpieczeństwa, w punktach podnoszenia i w okolicach wózka tylnego zawieszenia, w którym osadzony jest dyferencjał. Uwaga – na tylnej osi są po dwa amortyzatory i sprężyny na koło, a ich wymiana słono kosztuje.
Podczas jazdy próbnej zdrowy XJ-S jest bardzo komfortowy, ale jednocześnie pewnie trzyma się drogi. Wszelkie stuki i inne niepokojące dźwięki z podwozia należy traktować bardzo poważne, podobnie jak ślamazarnie zmieniane biegi oraz silnik, który nie pracuje na wszystkich cylindrach. Typową przypadłością są luzy w układzie kierowniczym. Hamulce są skuteczne jak na swoje lata, więc ściąganie w jedną stronę i gumowaty pedał mogą oznaczać kłopoty, potencjalnie z wymianą zacisków włącznie.
Kupno idealnego egzemplarza, nawet takiego za duże pieniądze, może się okazać oszczędnością w stosunku do zakupu auta na pozór niezłego, ale w istocie wymagającego inwestycji czasu i pieniędzy. Przy obecnych cenach sprzedaży odzyskanie pieniędzy włożonych w odbudowę XJ-S jest mało prawdopodobne.
JAGUAR XJ-S @Jaguar


Czytaj więcej