Pierwszy wyścig na trasie Brescia-Rzym-Brescia, liczący 1639 kilometrów (1000 mil rzymskich), odbył się równo cztery miesiące po pamiętnym spotkaniu w marcu 1927 r. Na starcie pojawiło się 77 załóg, które po wpłacie wpisowego (w wysokości jednego lira) ruszyły na złamanie karku, aby jak najszybciej zameldować się na mecie. W zawodach wzięli udział nie tylko kierowcy fabrycznych zespołów, ale też licznie stawili się śmiałkowie, nierzadko w swoich prywatnych bolidach, dla których była to pierwsza tego typu przygoda. Do mety szczęśliwie dojechało 55 załóg, a pierwsza, z numerem 14, w składzie Minoia/Morandi, jadąca OM Tipo 665 Sport, pokonała cały dystans w czasie 21 godzin 4 minut i 48 sekund. Sukces pierwszej edycji przerósł najśmielsze oczekiwania założycieli, a kolejne urosły wręcz do miana święta narodowego. W wyścigu oczywiście brali udział również obcokrajowcy, jednak przez 27 edycji na pierwszym miejscu stanęli tylko trzy razy. Jednym z nich był Anglik, Sir Stirling Moss, który w 1955 r. Mercedesem 300 SLR wraz z Denisem Jenkinsonem przejechał całą trasę w 10 godzin, 7 minut i 48 sekund, co znaczyło, że jechał ze średnią prędkością aż 160 km/h!

Z biegiem lat i postępu technicznego wozy stawały się coraz szybsze, a "Mille Miglia" zaczęła zbierać śmiertelne żniwo. W ostatnim wyścigu w oryginalnej formule, odbywającym się w 1957 r. zginęło 56 osób, w tym dzieci stojące na trasie widowiska. Coraz bardziej niebezpieczna impreza została wstrzymana, jednak wspomnienia wyścigu wciąż rozpalały serca kierowców i kibiców na całym świecie. W 1977 r. nastąpiło wznowienie kultowego wydarzenia w formie rajdu na regularność jako Mille Miglia Storica. W takiej formule trwa do dziś.

Kultowe wydarzenie opisywano w rodzimej prasie, wielu kierowców i wiele pojazdów zostało uwiecznionych przez malarzy, pisarzy, a nawet autorów piosenek. Nic więc dziwnego, że legendarny wyścig historycznych samochodów doczekał się także własnego muzeum. Uruchomienie tego projektu obejmowało przywrócenie kompleksu klasztornego Sant’Eufemia della Fonte na obrzeżach Brescii. Klasztor, którego budowa zaczęła się w 1008 r., sam w sobie jest nie lada atrakcją. Niegdyś zamieszkiwany przez Benedyktynów, został opuszczony w XV wieku i od tamtej pory jakby czekał, by ponownie stać się wyjątkowym miejscem. Wspaniała lokalizacja i jej historyczne znaczenie dodają muzeum Mille Miglia jeszcze większego prestiżu. Klasztor zachował swój charakter, stając się prawdziwą świątynią poświęconą wyścigowi spod znaku czerwonej strzały. Nie jest to jednak zwykły obiekt skupiający kolekcje klasycznych aut, jakich wiele w różnych zakątkach świata. Wchodząc do środka, dzięki niezliczonym gadżetom z epoki, asfaltowej podłodze i charakterystycznemu zapachowi towarzyszącemu automobilom sprzed kilkudziesięciu lat, można dosłownie oddychać emocjami z początku ubiegłego wieku. Stan ten zawdzięczamy również temu, że samochody raz na jakiś czas opuszczają halę, by wziąć udział w mitycznym biegu, a sama wystawa dzięki sympatykom i nowym eksponatom rotuje i jest niepowtarzalna. Oprócz pojazdów na ekspozycji zobaczymy niezliczone ilości gadżetów z epoki, strojów, a nawet obejrzymy ówczesne relacje prasowe, oraz wysłuchamy, co na temat zawodów mówiono w radiu i telewizji. Tu naprawdę można poczuć, czym właściwie był legendarny wyścig Mille Miglia – fenomenalnym miksem, w którym spotykają się kultura, historia i społeczeństwo. Miejsce to zamienia tabelki z wynikami poszczególnych edycji w pasjonującą opowieść o kierowcach i ich maszynach, o smaku zwycięstwa i goryczy porażki, o kultowych fabrycznych zespołach i niepowtarzalnych herosach mających własny pomysł na wygraną. Jest to wyprawa w najpiękniejsze czasy motorsportu, kiedy to włoska fantazja i pasja poruszały każdego, a dzisiaj słychać tam nadal echa wyczynów kierowców w najpiękniejszym wyścigu świata.

Pierwotna wersja tego artykułu ukazała się w "Classicauto" nr 160/2020