Peugeot 504 Coupé zadaje szyku

Trudno o bardziej wszechstronny wóz niż Peugeot 504. Produkowano go nieprzerwanie przez 41 lat. Zaczynał jako klasyczny sedan, by później zachwycać na bulwarach jako zgrabne coupé i kabrio. Gdy było trzeba, nie klękał przed ciężarami jako pick-up lub mała furgonetka.

Piotr Ciechomski

PEUGEOT 504 COUPE @PIOTR CIECHOMSKI

Chociaż historia opisywanego modelu toczyła się głównie w latach 70. XX wieku, to nie sposób nie wspomnieć, że dzieje marki Peugeot rozpoczęły się ponad półtora stulecia wcześniej. Wtedy to Jean-Pierre i Jean-Frédéric Peugeotowie założyli odlewnię i zaczęli produkcję pił w miejscowości Sochaux koło Miluzy. W późniejszych latach powstała firma, która rozszerzyła swój asortyment, produkując wszelkiego rodzaju noże i inne przybory kuchenne, w tym… młynki do kawy. W 1850 roku marka obrała sobie za symbol lwa, który oznajmiał wszem i wobec o cechach jej produktów: wytrzymałości, elastyczności i szybkości. Może nie oglądalibyśmy dziś na ulicach samochodów Peugeot, gdyby nie wnuk założyciela, inż. Armand. To właśnie on, wraz ze swoim kuzynem, rozpoczynając swoją przygodę od rowerów, wpada na pomysł, że powinien pójść w stronę automobili. I tak w 1891 r. powstaje ich pierwszy pojazd z napędem silnikowym, w 1903 r. pierwszy motocykl, a w 1912 pierwsza ciężarówka.

Peugeot 504 coupe @PIOTR CIECHOMSKI

Tylny napęd, serce V6 i dostojne nadwozie coupé. Może być coś lepszego?

PEUGEOT 504 COUPE – Nowy rozdział

Przenosimy się o kilkadziesiąt lat do przodu. "Pięćsetczwórka" należy do grona najbardziej znanych Peugeotów w historii. Powstało około 3 711 556 sztuk tego modelu, a ostatni egzemplarz zjechał z taśm produkcyjnych dopiero w 2009 r.! Pod względem popularności 504 przebiły jedynie modele 205 oraz późniejszy 206.

PEUGEOT 504 COUPE @Peugeot

Brak zagłówków, zegar w miejscu gniazdka zapalniczki i mniej masywna kierownica to znak rozpoznawczy 504 Coupé 1. serii.

Geneza 504 sięga pierwszej połowy lat 60. XX w. Nowy model miał zastąpić leciwe już 404 i przy okazji wywindować markę Peugeot na wyższą półkę rynku (dziś nazwalibyśmy to "segmentem premium"). Samochód gotowy był już wiosną 1968 r., lecz ogólnokrajowe strajki we Francji opóźniły premierę o kilka miesięcy. Ostatecznie odbyła się we wrześniu podczas Salonu Samochodowego w Paryżu. Rok później model zdobył prestiżową nagrodę Europejskiego Samochodu Roku, bijąc na głowę takie tuzy, jak Audi 100, Jaguar XJ6 czy BMW 2002 Ti.

PEUGEOT 504 COUPE @Peugeot

1. seria Coupé z dzielonymi lampami, chromowanymi zderzakami z kłami do dziś uważana jest za najpiękniejszą.

PEUGEOT 504 COUPE @Peugeot

Od 2. serii zastąpiono je zespolonymi reflektorami, przemodelowano też nieco grill i zderzaki.

Projekt powstał częściowo w studiu projektowym Pininfarina. Zasadniczą bryłę nakreślił Aldo Brovarone, który miał na koncie kilka poważnych projektów Ferrari, w tym Dino 206 i 246. Nadwozie Peugeota 504 nie było samo w sobie znaczącym krokiem naprzód z punktu widzenia designu, lecz spójnie nawiązywało do wcześniejszych modeli koncernu dużymi, trapezoidalnymi reflektorami i prostokątnym grillem. Wyraziste linie boczne zwieńczono mocno nachylonym i bardzo charakterystycznym tyłem. "Pięćsetczwórka" dostała nowoczesne jak na owe czasy niezależne zawieszenie obu osi, a za hamowanie odpowiadały tarcze na wszystkich kołach. Sercem dzielnego lwa początkowo była benzynowa jednostka o pojemności 1796 cm³ i mocy 82 KM, która przekazywała moment obrotowy na tylne koła za pośrednictwem ręcznej, czterobiegowej skrzyni. W późniejszych latach wraz z kolejnymi modernizacjami do oferty dołączały kolejne silniki, w tym także wysokoprężne.

PEUGEOT 504 COUPE @Peugeot

Tylne lampy 1. serii inspirują projektantów znad Sekwany do dziś.

PEUGEOT 504 COUPE @Peugeot

Zmiana na zespolone lampy podyktowana była względami praktycznymi – dawały więcej światła.

PEUGEOT 504 COUPE – Włoskie linie

O ile 504 w odmianie czterodrzwiowej mogła się podobać statystycznemu Francuzowi, to z pewnością nie mógł on przejść obojętnie obok wersji Coupé i Cabriolet. Równo rok po premierze sedana, w 1969 r. marka znad Sekwany zaprezentowała wersje dla nieco zamożniejszych klientów, które również zostały zaprojektowane we współpracy z Pininfariną. Montowano je obok nadwozi Alfa Romeo Spider, a potem wysyłano do fabryki Peugeota w Sochaux, gdzie instalowano układ napędowy i dokonywano montażu końcowego.

PEUGEOT 504 COUPE @PIOTR CIECHOMSKI

Środek z weluru w kolorze piasku zarezerwowany był tylko dla lakieru w kolorze mahoniowy brąz metalik.

Oba modele dwudrzwiowe miały wspólny rozstaw osi wynoszący 255 cm oraz długość 436 cm. Były reklamowane jako czteromiejscowe granturismo, choć na tylnej kanapie dzieciom z pewnością było wygodniej niż dorosłym.

PEUGEOT 504 COUPE @PIOTR CIECHOMSKI

Kierowca, jak i pasażer już na pierwszy rzut oka wiedzieli, że za designem kryje się słynne studio projektowe.

Design to crème de la crème włoskiego stylu i francuskiego szyku. Ponadczasowa linia boczna, chromowane elementy nadwozia oraz dzielone przednie i tylne lampy nadawały elegancji, a także wyznaczały trendy w projektowaniu karoserii w tamtych czasach. Zastąpienie metalowego dachu brezentowym odpowiednikiem nie miało negatywnego wpływu na wygląd. Ciekawostką może być to, że w chwili premiery Coupé było droższe od kabrioletu, lecz chcąc dziś nabyć dwudrzwiowego Peugeota, należy spodziewać się zdecydowanie wyższej ceny za wersję z nadwoziem otwartym.

PEUGEOT 504 COUPE @PIOTR CIECHOMSKI

"A kiedy się przyśni Sekwana i Paryż, do walca zaproszą wędrowne gitary" – może i zdjęcie nie było zrobione nad Sekwaną, ale Peugeot 504 Coupé z pewnością pomieściłby cały ówczesny skład zespołu Czerwonych Gitar.

Początkowo jednostki napędowe luksusowych "pięćsetczwórek" przeszczepiano wprost z pośledniejszych wersji. W obu przypadkach był to czterocylindrowy silnik o pojemności 1796 cm³ i mocy 97 KM, zasilany mechanicznym wtryskiem paliwa Kugelfischer. Motor sprzężano z czterobiegową, ręczną manualną skrzynią biegów lub trzybiegowym automatem ZF (dostępnym za dopłatą). Dźwignię zmiany biegów przeniesiono z kolumny kierowniczej na konsolę środkową. Pod koniec 1970 r. silnik 1.8 zastąpiono dwulitrową jednostką o mocy 104 KM. Dwa lata później z oferty wycofano automat dla wersji Cabriolet, pozostawiając go jedynie w Coupé.

PEUGEOT 504 COUPE @PIOTR CIECHOMSKI

"Selective yellow" taki kolor lamp obowiązywał we Francji aż do 1993 r.

PEUGEOT 504 COUPE – Lew się rozwija

Z kolejnymi rocznikami Coupé i Cabriolet poddawano niewielkim zmianom, obejmującym między innymi przód i tył pojazdu oraz wnętrze. Pierwszą poważną modyfikację wprowadzono we wrześniu 1974 r. Zniknęły charakterystyczne dzielone reflektory, które zastąpiono scalonymi, przez co "pięćsetczwórka" straciła nieco swojego niepowtarzalnego uroku. Przemodelowano też deskę rozdzielczą wraz z zegarami oraz nieznacznie zmieniono wykończenie kabiny.

PEUGEOT 504 COUPE @PIOTR CIECHOMSKI

W ostatniej serii przemodelowano nieco zegary. Pozbywając się chromów, uczyniono je bardziej nowoczesnymi.

Największe zmiany dotyczyły jednak silnika. Już od dawna pracowano nad jednostką godną francuskiego samochodu z górnej półki. W tym celu zawiązano konsorcjum Peugeot-Renault-Volvo, które zasiadło do pracy nad zupełnie nowym silnikiem. Początkowo myślano o V8, lecz dodatkowe podatki od aut o pojemności powyżej 2,8 litra, a także związane z kryzysem paliwowym podwyżki cen benzyny oraz zakaz jazdy w niedziele sprawiły, że ostatecznie postawiono na V6. PRV charakteryzował się dość nietypową konstrukcją jak na widlastą "szóstkę". Kąt rozwarcia cylindrów wynosił 90 stopni, co stanowi spadek po planowanej konfiguracji V8. Miał głowicę, kadłub i skrzynię korbową odlaną ze stopów lekkich. O tym, jak z czasem rozpowszechniła się ta konstrukcja, może świadczyć to, że była produkowana aż do 1998 r. i można ją było znaleźć m.in. w Lagunie pierwszej generacji oraz… za tylną osią DeLoreana!

@Renault

Widlasta "szóstka" opracowana wraz z Renault i Volvo była bardzo udaną konstrukcją.

PEUGEOT 504 COUPE @PIOTR CIECHOMSKI

Pięciobiegowa manualna skrzynia biegów to znak rozpoznawczy ostatniej, 3. serii 504 Coupé.

Ostatecznie Peugeoty były napędzane 2,7-litrowymi silnikami V6 o mocy 136 KM. Zarówno w wersji Coupé, jak i w Cabriolecie początkowo stosowano gaźniki Solex. W roczniku 1978 przywrócono odświeżony czterocylindrowy silnik o pojemności dwóch litrów i mocy 106 KM. Modernizacji doczekała się również V6, od teraz oferowana z wtryskiem paliwa Bosch K-Jetronic i sprzężona z 5-biegową skrzynią. Motor generował 144 KM i pozwalał rozpędzić samochód do 188 km/h.

PEUGEOT 504 COUPE @PIOTR CIECHOMSKI

Dopiero silnik V6 pozwalał czerpać przyjemność z jazdy tym modelem Peugeota.

Nowa dekada przyniosła kolejne zmiany. W modelu V6 Coupé z 1981 r. zastosowano ówczesny krzyk mody, czyli niskoprofilowe opony radialne Michelin TRX na aluminiowych felgach. Cóż to był za widok! Nieznacznie zmodyfikowano także przedni wlot powietrza i, co wielu uważa za niepotrzebną modyfikację, wprowadzono szersze plastikowe zderzaki w kolorze nadwozia zamiast chromowanych. W 1982 r. w obu wariantach dwudrzwiowych dołożono sportowe zegary, a ostatni "wypust" mógł pochwalić się kostką diagnostyczną. Latem 1983 r. ostatnie luksusowe modele 504 zjechały z taśmy produkcyjnej. Łącznie wyprodukowano 26 476 sztuk wersji Coupé i 8185 egzemplarzy kabrioletu. Odtąd fani francuskiej motoryzacji nie mogli nabyć fabrycznie nowego samochodu w tej wersji nadwozia. Dopiero w 1997 r. Peugeot pokazał 406 w wersji Coupé. Próżno było jednak szukać wersji bez dachu – otwarty 504 do tej pory nie doczekał się prawowitego następcy.

PEUGEOT 504 COUPE @PIOTR CIECHOMSKI

Aluminiowe obręcze skrywały hamulce tarczowe – na wszystkich czterech kołach.

PEUGEOT 504 COUPE – Jak w salonie

Peugeot 504 w wersji Coupé jest dość wygodnym samochodem. Siedząc w środku, nie można narzekać na brak miejsca zarówno dla pasażera, jak i kierowcy, lecz nieco ciaśniej robi się na tylnej kanapie. Fotele są miękkie i wygodne, delikatnie trzymają boki. Uwagę zwraca jednak dość nienaturalna pozycja za kierownicą, a to ze względu na wysoko umieszczoną kolumnę kierownicy. Kłopotów może dostarczać też mało praktyczna obsługa wycieraczek, świateł, kierunkowskazów i klaksonu, jednak po dłuższym obcowaniu z samochodem można się do tego przyzwyczaić. Auto nie było zaprojektowane do sportowej, agresywnej jazdy i jako takie nie budzi w kierowcy demona. Choć zawieszenie (z przodu oparte na kolumnach McPhersona, z tyłu na wahaczach skośnych) nie jest może tak miękkie jak krążek Camemberta, to wciąż nie zachęca do ofensywnego traktowania pedału gazu, szczególnie na zakrętach. Samochód podczas jazdy autostradą prowadzi się wręcz idealnie, posłusznie przyspieszając i trzymając się drogi, a silnik ochoczo reaguje na polecenia kierowcy. W kabriolecie odczucia są podobne, z tym że punkty za sztywność nadwozia bezsprzecznie należą się wersji z twardym dachem. Daje ona większą pewność prowadzenia, szczególnie na krętych trasach.

PEUGEOT 504 COUPE – Niespełnione nadzieje

Nie sposób nie wspomnieć o jeszcze jednej wersji nadwoziowej Peugeota 504. W 1971 r. pojawiła się kolejna nowość z fabryki znad Sekwany. Na największych targach motoryzacyjnych w Europie zaprezentowano koncept Break Riviera. Ten bazujący na wersji Coupé shooting brake otrzymał również silnik pochodzący z trzydrzwiowej wersji i niemal natychmiast zwrócił na sobie uwagę mediów oraz stał się marzeniem odwiedzających. Niestety Peugeot nie był zainteresowany wprowadzeniem tego wariantu do produkcji seryjnej. Szkoda, bo nie dość, że wyglądał zjawiskowo, to doskonale wpisywał się też w profil klienta 504. Ówcześnie wszystkie siły skoncentrowane były na produkcji nowego silnika V6, który miał przyspieszyć nieco ospałe wersje dwudrzwiowe. Ponadto projektowany właśnie nowy model 604 pochłaniał mnóstwo środków. Powstały więc tylko trzy prototypy luksusowego 504 kombi, z czego prawdopodobnie tylko jeden zachował się do dziś (znajduje się w prywatnej kolekcji).

PEUGEOT 504 break riviera @Peugeot

Marzenie niejednego francuza-myśliwego. 504 w wersji shooting-brake. Niestety pozostał jedynie prototypem.

Puegeot 504 @Peugeot

Cabriolet i Coupé zachwycały kiedyś i zachwycają dziś.

Podobnie jak wiele włoskich konstrukcji Pininfariny z lat 70. również i te auta są szczególnie podatne na korozję, w związku z czym znalezienie zadbanego egzemplarza w dobrej cenie graniczy wręcz z cudem. Jednak mając w garażu perełkę z fabryki z Suchaux, można być pewnym, że w gąszczu wszechobecnych Mercedesów z tamtych lat będziemy się wyróżniać na drodze. Gdyby jednak nie starczyło wam cierpliwości w poszukiwaniach, być może wkrótce będziecie mogli udać się… do salonu Peugeota. Wieść gminna niesie, że legenda wkrótce powróci w zupełnie nowej odsłonie.

Lwi pazur

Aby przyciągnąć klientów do salonów, Peugeot postanowił wystawić do rajdów model 504, który miał pokazać, kto rządzi na odcinkach specjalnych. Francuzom nie brakowało fantazji i przygotowali niemal całą swoją gamę modelową! Limuzynę naszykowano do startów w Grupie 2, zaś Coupé V6 początkowo jeździło w Grupie 4, by potem przenieść się do Grupy B. Tam dołączył do niego… pick-up. Za sterami zasiadali wybitni kierowcy, jak Timo Mäkinen czy Jean-Pierre Nicolas. Wersja Coupé w rajdzie Safari radziła sobie jak na lwa przystało, zajmując pierwsze miejsce w 1978 r.

PEUGEOT 504 COUPE @PIOTR CIECHOMSKI

Design Sergio Pininfariny nie pozwala przejść obok tego przodu obojętnie.

PEUGEOT 504 COUPE/CABRIOLET 2.7 V6 (2.0 R4) – DANE TECHNICZNE
Coupé/Cabriolet 2,7 V6 (2,0 R4)

PRODUKCJA
1979-1983 (V6 TI), 34 661 szt. wszystkich wersji
SILNIK
typ ZMJ, benzynowy, V6, SOHC 12v (typ XN2, benzynowy, R4, OHV 8v), umieszczony wzdłużnie z przodu, zasilany wtryskiem
Śr. cyl./skok tłoka:
88/73 mm (88/81 mm)
Pojemność skokowa:
2664 cm³ (1971 cm³)
Maks. moment obr.:
213 Nm/3000 obr/min (165 Nm/3000 obr/min)
Moc maks.: 144 KM/5500 obr/min (106 KM/5200 obr/min)
NAPĘD
Na koła tylne, skrzynia ręczna, 5-biegowa lub automatyczna, 3-biegowa
ZAWIESZENIE
Przednie: kolumny McPhersona, sprężyny śrubowe, stabilizator
Tylne: wahacze skośne, sprężyny śrubowe, stabilizator
HAMULCE
Hydrauliczne, ze wspomaganiem, tarczowe na obu osiach
WYMIARY I MASY
Dł./szer./wys.: 436/170/136 cm
Rozstaw osi: 255 cm
Masa własna: 1540-1580 kg
OSIĄGI
Prędkość maksymalna:
188 km/h (179 km/h)
Przyspieszenie 0-100 km/h: 10,2 sek. (10,7 sek.)