Na początku lat 70-tych Alfa Romeo planowała, wejść na rynek samochodów kompaktowych. Samochody te miały być bardziej dostępne, jednak nada miały mieć sportowy charakter, z którego marka była znana. Postawiono na czterocylindorwe silniki typu boxer chłodzone cieczą. Opracowane były pierwotnie przez markę Alfa Romeo z myślą o przednionapędowych modelach. Jednak, poźniej znalzały satsowoanie również w wersjach z napędem 4x4 ( z dołączanym lub stałym napędem na cztery koła). Po raz pierwszy zaprezentowano go w 1971 roku na salonie samochodowym w Turynie – pod maską modelu Alfasud. Przez kolejne 26 lat jednostka ta była stopniowo modernizowana i wykorzystywana w wielu modelach włoskiej marki, aż została wycofana w 1997 roku i zastąpiona przez silniki Twin Spark montowane poprzecznie.

Silnik bokser Alfa Romeo miał zwartą, poziomą konstrukcję z żeliwnym blokiem zintegrowanym z miską olejową oraz trzema łożyskami głównymi wału korbowego. Dwie aluminiowe głowice typu crossflow wyposażono w jeden lub dwa wałki rozrządu napędzane paskami zębatymi. Wersje 8-zaworowe miały po dwa zawory na cylinder, natomiast topowy wariant 16-zaworowy – cztery. Silnik korzystał ze smarowania mokrego (miska olejowa).

Zasilanie realizowano przez jeden lub dwa gaźniki (w tym podwójne typu downdraft) lub przez wtrysk paliwa: Bosch LE 3.1 Jetronic w wersjach 8V i Bosch Motronic ML 4.1 w 16V. Pod względem ogólnej charakterystyki pracy silniki wypadały jednak bardzo dobrze. Miały solidny „dół” i chętnie wkręcały się na obroty – wersje 8-zaworowe bez problemu osiągały ponad 6 tysięcy obrotów, a 16-zaworowe kręciły się nawet do 7 tysięcy. Reagowały żwawo, mimo braku systemów zmiennych faz rozrządu, a przy tym oferowały wysoką moc w stosunku do pojemności. Nawet podstawowe wersje potrafiły sprawiać sporo frajdy z jazdy.

No i ten dźwięk. Boksery od Alfy Romeo należą do najlepiej brzmiących silników tego typu w historii. Nie wierzycie? Wystarczy poszukać filmów na YouTube – nawet z seryjnym wydechem brzmią wyjątkowo rasowo.

Silniki te nie uchodziły ani za wyjątkowo trwałe, ani za szczególnie awaryjne – ich żywotność w dużej mierze zależała od właściwej eksploatacji. Problemem bywał brak odpowiedniego serwisu – niewielu mechaników miało doświadczenie z tego typu jednostkami.

Co więc stanowiło ich słaby punkt – oprócz wymagającej eksploatacji?

Po pierwsze: zużycie paliwa. O ile w lekkich, starszych modelach silniki te radziły sobie nieźle, to w nowszych, cięższych jak Alfa Romeo 145 czy 146 potrafiły spalać zdecydowanie za dużo w stosunku do osiągów.

Po drugie: osprzęt. Niemal każdy właściciel Alfy z bokserem prędzej czy później mierzył się z awaryjną i zgrzytającą skrzynią biegów, która skutecznie odbierała przyjemność z jazdy.

Po trzecie: niska popularność samych modeli. Produkowane na południu Włoch, w zakładzie pod Neapolem, auta takie jak Alfasud czy 33 słynęły z kiepskiej jakości wykonania i problemów z korozją. To wszystko sprawiło, że dziś silniki bokser Alfa Romeo są raczej ciekawostką dla pasjonatów niż wspomnieniem motoryzacyjnej świetności.

Pierwsza wersja silnika miała pojemność 1,2 litra (1 186 cm³) i rozwijała moc od 63 do 77 KM.
Modele: Alfasud (1971–1983), Arna, Nissan Cherry Europe, Alfa 33 (eksport).

Zmiana wału korbowego dała wersję 1,3 l (1 286 cm³), o mocy 68–75 KM.
Modele: Alfasud i Sprint (1977–1983). Istniała też wersja spełniająca kalifornijskie normy emisji spalin.

Choć miała 1,351 cm³, często była oznaczana jako „1.3”. Moc wynosiła od 75 do 86 KM.
Modele: Alfasud, Sprint (1978–1989), Alfa 33 (1983–1995), Alfa 145 i 146

Największy silnik stosowany w Alfasudzie (1 490 cm³, 84 × 67,2 mm) osiągał od 84 do 105 KM.
Modele: Alfasud, Sprint, Arna, Alfa 33, Nissan Cherry Europe, Clan Clover.

Z pojemności 1 596 cm³ (84 × 72 mm) uzyskano 103 KM.
Modele: Alfa Romeo 145 i 146 (1994–1997).

Wersja 1,7 l (1 712 cm³) zadebiutowała w 1986 roku i oferowała moc 105–118 KM.
Modele: Alfa 33 i Sprint (1986–1995).

Od 1990 roku dostępna była najmocniejsza wersja silnika bokser – 1.7 16V – wyposażona w cztery wałki rozrządu, cztery zawory na cylinder i generująca od 129 do 137 KM. Zasilanie realizowano wyłącznie przez układ wtryskowy Bosch Motronic ML 4.1. Była to ostatnia i zarazem najbardziej zaawansowana odsłona tej jednostki napędowej.

Silnik ten trafił pod maskę Alfy Romeo 33 w wersji QV (z napędem na przednie koła) oraz w wariantach Permanent 4 i Q4 – z napędem na obie osie. Ostatecznie jego historia zakończyła się w modelach 145 i 146.

Jednostka 1.7 16V miała niepowtarzalną charakterystykę pracy. Szybko i ochoczo wkręcała się na wysokie obroty, czemu towarzyszył rasowy, gardłowy dźwięk przywodzący na myśl sportowe auta. Mało kto spodziewał się, że z niepozornych hatchbacków może wydobywać się tak agresywne, surowe brzmienie – i to bez żadnych modyfikacji wydechu. Brzmiały świetnie prosto z fabryki.
Dziś niemal wszystkie modele z tym silnikiem zasługują na uwagę i świetnie nadają się na ciekawe klasyki. Może z wyjątkiem modeli 145 i 146 – tam warto szukać wyłącznie topowych wersji.